Bestuurlijke inrichting van je organisatie: tips uit het Groeiboek

Inhoudsopgave

In het kort: wat is een goede bestuurlijke inrichting?
Kies de rechtsvorm die bij je past
B.V. of stichting? Of een combinatie?
Bestuursmodellen: van dagelijks bestuur tot toezicht
Inspiratie uit de praktijk
Download het Groeiboek voor meer verdieping

In het kort: wat is een goede bestuurlijke inrichting?

De juiste bestuurlijke inrichting sluit aan bij je missie, werkwijze en financiering. Voor sociale organisaties is een stichting of vereniging vaak passend, maar ook een B.V. met maatschappelijke doelen komt steeds vaker voor. Denk goed na over je bestuursmodel en overweeg vormen van toezicht zoals een Raad van Toezicht of Raad van Advies.

Kies de rechtsvorm die bij je past

Voor de meeste sociale initiatieven zijn stichtingen of verenigingen een logische keuze, omdat ze zich richten op het algemeen nut zonder winstoogmerk. Bij beide rechtsvormen geldt een wettelijk winstuitkeringsverbod. Dit betekent dat winst niet mag worden uitgekeerd aan bestuurders of leden, maar altijd opnieuw moet worden ingezet voor het maatschappelijke doel. Dat maakt deze vormen aantrekkelijk voor fondsenwerving en subsidies.

Toch zijn er ook andere mogelijkheden, zoals:

• Coöperaties voor samenwerkingsgerichte initiatieven
• B.V.’s voor maatschappelijke ondernemingen die inkomsten genereren
• Hybride vormen, waarbij bijvoorbeeld een stichting samenwerkt met een B.V.

Het kiezen van de juiste rechtsvorm hangt af van je activiteiten, inkomstenstromen en de mate van ondernemerschap.

B.V. of stichting? Of een combinatie?

De scheidslijn tussen commerciële en maatschappelijke organisaties vervaagt. Steeds meer sociale ondernemingen kiezen voor een B.V.-vorm, waarbij de winst wordt ingezet voor een maatschappelijk doel. Denk aan:

• B.V.’s die volledig eigendom zijn van een stichting
• Organisaties die twee entiteiten combineren: één voor fondsen en één voor uitvoering
• Sociale startups die bewust kiezen voor flexibiliteit van een B.V.-structuur

Deze constructies kunnen helpen bij het aantrekken van investeerders én het waarborgen van de maatschappelijke missie. In de toekomst wordt mogelijk een nieuwe rechtsvorm ingevoerd: de maatschappelijke B.V. (BVm). Die maakt voor de buitenwereld duidelijk dat maatschappelijke impact boven winstmaximalisatie staat. De exacte ingangsdatum van deze rechtsvorm is nog niet bekend.

Bestuursmodellen: van dagelijks bestuur tot toezicht

Bij het opzetten van een bestuursstructuur kun je kiezen uit verschillende modellen, afhankelijk van de grootte en complexiteit van je organisatie. Veelvoorkomende vormen zijn:

• Een bestuur zonder toezicht (veelvoorkomend bij kleinere stichtingen)
• Een bestuur met Raad van Toezicht (RvT): scheiding tussen bestuur en toezicht
• Een Raad van Advies (RvA) als sparringpartner zonder formele bevoegdheden

Het is belangrijk om te zorgen voor heldere verantwoordelijkheden, transparantie en goede onderlinge communicatie.

Inspiratie uit de praktijk

In het Groeiboek vind je voorbeelden van hoe andere organisaties dit hebben aangepakt. Zo laat Thuisgekookt zien hoe je met een combinatie van bestuurlijke modellen efficiënt kunt groeien én maatschappelijke impact kunt behouden. Zulke voorbeelden helpen je bij het maken van keuzes die passen bij jouw situatie.